Deze blogpost is oorspronkelijk in het Nederlands geschreven. Als je browser in het Engels staat ingesteld, wordt het in het Engels weergegeven.
In het weekend knutsel ik vaak met mijn zoontje. Een beetje lijm, wat fantasie, en een vleugje chaos. Het hoort er allemaal bij. Laatst vond hij een parel uit mijn knutselkast en vroeg: “Is deze echt?”
Ik glimlachte en zei: “Probeer maar eens tegen je tanden. Een echte parel voelt een beetje ruw, een neppe is glad.” Hij keek verbaasd en hield de gladde parel omhoog. “Maar deze glanst mooier,” zei hij. En dat klopte. De neppe glanst vaak net iets te perfect.
Dat kleine moment bleef bij me hangen. Want het ging niet alleen over parels. Het ging over hoe we echtheid herkennen en hoe we er soms door misleid worden. Op het werk doen we vaak ons best om professioneel te lijken, om erbij te horen, om de juiste toon te vinden. We polijsten onze woorden, stemmen ons gedrag af op wat “gepast” voelt, en raken onderweg soms iets kwijt: de ruwheid die ons mens maakt.
De verleiding van de glans
In organisaties wordt vaak veel aandacht besteed aan uitstraling: aan hoe we ons presenteren, communiceren, leiden. Daar is niets mis mee. Helderheid en professionaliteit zijn belangrijk. Maar als alles te glad wordt, verliezen we diepte. Een te perfecte glans kan iets verhullen: onzekerheid, twijfel, of de angst om niet goed genoeg te zijn. En precies dat is het spanningsveld waarin veel leiders zich bevinden.
Iedereen heeft het tegenwoordig over “authenticiteit” en “inclusie”. Maar woorden zijn makkelijk. Het echte werk begint pas wanneer we durven voelen wat ze van ons vragen. We willen echt lijken, maar niet te kwetsbaar. We willen open zijn, maar toch controle houden.
Het resultaat? Een soort gepolijste echtheid. Mooi van buiten, maar moeilijk te voelen van binnen.
Wat authenticiteit echt betekent
Authenticiteit is geen marketingstrategie. Het is ook geen vrijbrief om alles te zeggen wat in je opkomt. Het gaat om congruentie. Dat wie je bent, klopt met wat je zegt en doet. Dat jouw gedrag je waarden weerspiegelt, zelfs als niemand kijkt.
Een authentieke leider laat zien dat ze mens is. Dat ze fouten maakt, leert, twijfelt, luistert. Niet om applaus te krijgen, maar om een cultuur te creëren waarin anderen dat ook durven. Dat is precies waar inclusief leiderschap over gaat: veiligheid bieden door zelf echt te zijn.
Onderzoek laat zien dat leiders die open en consistent zijn in hun gedrag, een sterkere basis leggen voor vertrouwen binnen teams (Avolio & Gardner, 2005). Authenticiteit versterkt psychologische veiligheid, het gevoel dat mensen zichzelf kunnen laten zien zonder angst voor afwijzing (Edmondson, 1999). En juist dat gevoel is een voorwaarde voor inclusie.
Hoe parels ontstaan
Parels ontstaan wanneer iets van buitenaf een oester of mossel binnendringt, een korreltje zand, een stukje weefsel of zelfs een microscopisch parasietje. Het schelpdier reageert daarop door het te omhullen met laag na laag parelmoer, een natuurlijk beschermingsmechanisme. Wat begint als iets storends, wordt langzaam iets schitterends. Dat maakt iedere parel uniek. Geen enkele heeft exact dezelfde vorm of glans. En dat is precies wat haar waarde geeft, niet haar perfectie, maar haar verhaal (Southgate & Lucas, 2011).
Inclusie begint bij echtheid
Veel organisaties spreken over een “inclusieve cultuur”, maar inclusie kan niet bestaan zonder authenticiteit. Je kunt geen ruimte maken voor verschil als je zelf niet echt aanwezig bent.
Mensen voelen feilloos aan wanneer woorden niet overeenkomen met daden. Een “inclusieve” boodschap zonder authentiek gedrag is als een plastic parel in een glanzend doosje. Mooi op het eerste gezicht, maar zonder gewicht.
Echte inclusie vraagt om leiders die het ongemak toelaten. Die durven zeggen: “Ik weet het niet zeker.” Die luisteren zonder direct te willen fixen. Die ruimte laten voor emoties, accenten, verhalen. Die niet bang zijn voor de wrijving die ontstaat wanneer mensen echt zichzelf mogen zijn.
Want net als bij parels is het juist die wrijving die iets moois vormt. Een parel ontstaat omdat er iets schuurt. Omdat er in de oester een korrel zit. Iets dat irriteert, dat niet weggaat. En in plaats van het te verbergen, omhult de oester het met laag na laag. Tot er iets ontstaat dat glanst, niet ondanks de wrijving, maar dankzij.
Doorleefde glans
Authentiek leiderschap is niet ruw in de zin van bot of ongefilterd. Het is doorleefd. Het komt voort uit ervaring, reflectie en intentie. Je kunt het niet faken, want echtheid voel je.
Ik denk vaak terug aan die ene zin van mijn zoon: “Maar deze glanst mooier.” En misschien had hij gelijk. Neppe parels glanzen inderdaad mooier. Op het eerste gezicht. Maar hun glans is oppervlakkig, kwetsbaar, snel dof. De echte glans, die van echtheid, integriteit en vertrouwen, komt van binnenuit. Die blijft.
Leiderschap dat glanst van binnenuit is leiderschap dat niet bang is voor ruwheid. Dat niet probeert te doen alsof alles glad verloopt, maar juist laat zien dat groei soms schuurt. Dat is de glans die anderen durft aan te steken.
Een uitnodiging
Misschien is dat wel de uitdaging voor ons allemaal, als mens, als collega, als leider: om niet te streven naar een perfecte buitenkant, maar naar een doorleefde binnenkant. Om niet te kiezen voor het veilige gladde oppervlak, maar voor de rauwe, eerlijke wrijving waaruit vertrouwen groeit.
Echte parels ontstaan door druk, tijd en imperfectie. Net als echt leiderschap.#
Echt leiderschap ook.#
References
- Avolio, B. J., & Gardner, W. L. (2005). Authentic leadership development: Getting to the root of positive forms of leadership. The Leadership Quarterly, 16(3), 315–338.
- Edmondson, A. (1999). Psychological safety and learning behavior in work teams. Administrative Science Quarterly, 44(2), 350–383.
- Southgate, P. C., & Lucas, J. S. (2011). The pearl oyster (2nd ed.). Elsevier.
